|
Met
haar ontelbare mooie huizen met houten gevels, oude geplaveide
straatjes, Manoirs, kastelen en gotische kerken is Normandië een
waar openluchtmuseum. Door de eeuwen heen kwamen op meerdere
plaatsen van Normandië de parels van de gewijde architectuur tot
stand en leverde door deze verscheidenheid aan architectuur een
zeer belangrijke bijdrage aan de grote en welbekende
geschiedenis van Frankrijk. Normandië droeg haar steentje bij
tot de nieuwe, gotische stijl met onvergelijkbare afwerking,
hiervan getuigen de kathedralen van Rouen, Evreux, Sées,
Coutances en de prachtige Mont-St-Michel, waar de gotische
stijl, gevoed vanuit de traditie van de romaanse architectuur,
ongekende hoogtepunten bereikte. Het waren monniken die de
eerste bouwwerken in stijl realiseerden. In Normandië vindt men
bouwwerken uit onder andere de Romaanse en gotische stijl, de
renaissance, het classicisme en moderne architectuur. De grote
abdijkerk van Jumièges (nu een ruïne) geeft een indruk van het
begin van een van de eerste beeldbepalende architectuur in
Normandië en luidde het begin van het Normandisch-Romaanse
tijdperk in.
Na de verovering van Engeland ging het Normandië voor de wind.
Het waren de rijke hertogen van Normandië die de wording en
bloei van een groot aantal belangrijke monumenten in Normandië
steunden. Door de harde ondergrond en talrijke bouwmaterialen
(krijtrotsen, hout, leem en klei) konden in Normandië de mooiste
bouwwerken ontstaan.
Romaanse stijl (11e
eeuw - begin 12e eeuw)
In de 11e eeuw overdekten monniken hun gewelven voor
het eerst en creëerden zo de nieuwe, romaanse stijl. Er was al
vroeg sprake van een "school voor Normandische architectuur",
die de bouw en originaliteit van kerkelijke gebouwen uit het
romaanse tijdperk sterk hebben beïnvloed. De architectuur
kenmerkt zich door zuivere lijnen, gewaagde proporties en sobere
versieringen en opende later de weg naar de gotische stijl. Al
was de gotiek later het visitekaartje van andere delen van
Frankrijk, maar het kruisribgewelf was een uitvinding van de
Normandische bouwmeesters. Daarvan getuigen Mont-St-Michel, de
St.-Nicolaaskerk van Caen, de kathedraal van Bayeux en de
abdijen van Lessay en Cerisy la Forêt.
Typerend voor deze architectuur is de vieringtoren. Deze werd
geplaatst op de kruising van een schip en verlicht met zijn
opengewerkte torenlantaarn het interieur. Het is de moeite waard
om bij een bezoek aan een kerk (groot of klein) omhoog te kijken
naar de bekroning van de zuilen. De meest bijzondere en
verassende taferelen zijn uit steen gehouwen. De versiering en
figuratieve voorstellingen zijn niet persé geënt op de Bijbel.
Je ziet elkaar bestrijdende ridders en fantasiedieren. De aan de
gevel zichtbare fantasiedieren werden gebruikt als waterspuwers
c.q. gargoyles en moesten voorkomen dat het hemelwater de
fundering aantastte.
Gotische stijl (12e eeuw – 15e eeuw)
De gotiek is de bouwkunst bij uitstek van de kathedralen, het
symbool van de religieuze bezieling van de bevolking en de
groeiende welvarendheid van de steden in Normandië. De gotiek
ontstond niet in Normandië, maar Normandië zorgt voor een eigen
variant. De Normandische school maakt gebruik van spitse bogen,
die nog meer indruk maakten dan de ronde, romaanse bogen.
Versieringen werden overigens verwaarloosd. De kathedraal van
Lisieux, de St.-Romaintoren van de kathedraal van Rouen en de
klokkentoren van de O.L.Vrouw in Caudebec-en-Caux zijn
herkenbare voorbeelden.
Het schitterende Justitiepaleis van Rouen laat de overgang van
de flamboyante gotiek (14de eeuw) naar de Renaissance duidelijk
zien. De verschillende fasen waarin de gotiek tot uiting kwam,
zijn alle vertegenwoordigd in de kathedraal van Rouen. Kenners
betitelen het gebouw als één der mooiste kerken van Frankrijk.
Vele kunstenaars hebben de schoonheid trachten te 'vangen'.
Claude Monet gebruikte de façade als spiegel om op verschillende
tijden van de dag het licht in een dertigtal schilderijen vast
te leggen.
De Notre-Dame van Rouen (departement Seine-Maritime)
is een van de grootste, mooiste en bekendste kathedralen van
Frankrijk. De kerk dient als zetel voor de aartsbisschop van
Rouen. In de 19e eeuw werd de kathedraal
gerestaureerd en verfraaid en kreeg toen ook zijn 151 meter hoge
gietijzeren spits. Hiermee is het de hoogste kerktoren van
Frankrijk. Eind 16de eeuw werd de kerk pas voltooid en is er
ruim 3 eeuwen aan gewerkt.
In deze periode werd de burgerlijke en plattelandsarchitectuur
ook steeds belangrijker. Zo vonden de boeren een originele
woonvorm uit. Deze bood weerstand aan de strenge westenwind. De
clos masure, een uitgestrekte weide beplant met
fruitbomen, waar Normandische koeien grazen omgeven door hoge
bomen en schuren. Een zeer bekend tafereel en beeld als u nu
door Normandië reist. Het terrein is omgeven door
bedrijfsgebouwen en vakwerkhuizen, waarin baksteen en silex soms
in de plaats komen van pleisterspecie, bedekt met rietdaken en
bekroond met irissen. De entree van het huis lag op het oosten
of zuiden en aan de achterkant als het huis op een helling was
gebouwd. Het huis is georganiseerd rond een ontvangsthal met een
trap en gang die de kamers op het zuiden gelegen met elkaar
verbindt.
De Normandische Bocage (campagne) is bezaaid met deze
prachtige landgoederen. Bocage staat voor het landschap
bestaande uit een mix van bossen, velden en kronkelende paden,
lanen die verzonken liggen tussen dikke heggen die de wind
breken en als beschutting dienen. De paden werden in de tweede
wereldoorlog gebruikt om de vijand ongezien te benaderen.
Momenteel is dit prachtige groene landschap misschien wel het
meest originele en kenmerkende van Normandië.
De Renaissance stijl (16e eeuw)
Met de renaissancestijl kwam de burgerlijke bouwkunst volop tot
ontplooiing. De rijke Normandische adel nodigde Italiaanse
kunstenaars uit om projecten uit te voeren. De nieuwe motieven
zijn: arabesken, rankenversieringen, medaillons, schelpen,
kortom allemaal van oorsprong Italiaanse decoraties die werden
geïntroduceerd door Georges I van Ambroise, de aartsbisschop en
mecenas (kunstbeschermer) van Rouen. Voorbeelden zijn
Bourgtheroulde Hotel te Rouen, Escoville Hotel te Caen, het
Château d'O. Daarnaast zijn er talrijke landhuizen (manoir
ferme), patriciërswoningen en kastelen gebouwd in
renaissancestijl en terug te vinden in het landschap van
Normandië.
Het Kasteel van Saint Germain de Livet : "Het Wonder van de
Pays d'Auge" is een kleine versterkte burcht in het dal van de
vallei en een juweeltje door de vele kleuren van de bouwstenen
en de groen geverniste bakstenen. Het is een van de meest
waardevolle voorbeelden van de architectuur van de Normandië en
de Pays d'Auge ten tijde van de Renaissance.
Manoir ferme
Een manoir is een (luxe) boerderij, een landhuis van stand en
was het verblijf van een lokale edelman. Deze architectuur
verscheen in het Normandische landschap vanaf de 16e
eeuw. Ze combineerde de behoeften van een boerderij (stallen,
schuren, landbouwgrond, enz) met het streven om privileges,
rijkdom en maatschappelijke stand duidelijk te maken. Met zijn
uiterlijk van een kasteel gelegen op een veld is het vaak het
grootste, mooiste en best uitgeruste gebouw van een dorp of uit
de omgeving. Bekende manoirs zijn manoir d'Ango in
Varengeville-sur-mer, nabij Dieppe, manoir de Brion in de
omgeving van de Mont-Saint-Michel. Echter heel Normandië en met
name de Pays d’Auge staan er vol mee. Veel manoirs zijn nog
steeds bewoond of in gebruik als vakantiehuis of hotel. Sommige
bijzondere manoirs zijn in gebruik als museum. De meeste
renaissance gebouwen liggen in centraal Normandië langs de Côte
Fleurie hier vindt u dan ook een aan elkaar geregen ketting van
deze prachtige landhuizen.
Het Classicisme (18e – 19e eeuw)
De Franse stijl maakt indruk op de wereld met zijn
"rationalisme". Men voert een economische manier van bouwen in
waarbij het gebruik van baksteen een belangrijke plaats inneemt.
De voorgevels zijn heel gelijkmatig gebouwd, het classicisme
heeft ruimte nodig zodat het oog het geheel als een eenheid zou
kunnen waarnemen. De kastelen van Balleroye, Beaumesnil en
Carrouges in Normandië doen aan deze periode denken.
Moderne kunst
De moderne kunst wordt in Normandië ingevuld door de
ontwikkelingen in de schilderkunst en werd veel aandacht besteed
aan het gewone werk op het platteland. In Normandië vestigde
zich talrijke kunstenaars, onder wie Eugène Boudin. Boudin was
een enthousiast tekenaar van zee- en strandgezichten, met
daarboven zijn kenmerkende luchten. Diverse haventjes zoals die
van Honfleur stonden toneel voor zijn prachtige werk. Claude
Monet, de leerling van Boudin overtrof zijn meester door de
introductie van het impressionisme. Een kunst die een moment
opname voorstelt. De monumenten, bijzondere bouwwerken en het
landschap, de mooie wolken luchten van Normandië lieten zich
fantastisch vastleggen.
Moderne architectuur
Omdat na de WO-II veel steden in Normandië met de grond gelijk
zijn gemaakt, vindt men in Normandië veel moderne architectuur.
In eerste instantie zou je het niet zeggen, maar Le Havre is een
architectonisch monument dat op de werelderfgoedlijst van de
UNESCO staat. De stad is in 1944 voor 90% verwoest. Aan de hand
van de beroemde architect August Perret is hij helemaal opnieuw
opgebouwd. Het uitgangspunt was om de mens centraal te stellen.
De laatste jaren komt Le Havre en veel andere gebombardeerde
steden helemaal op, oude havens en pakhuizen worden ingericht
als moderne appartementen en winkelgebieden.
Normandie heeft op
architectuur gebied een rijke historie, die terug gaat tot
in de elfde eeuw. Het waren monniken die de eerste bouwwerken
in stijl realiseerden. In Normandie zijn bouw-werken uit onder
andere de
Romaanse stijl, het classicisme en moderne architectuur te
zien. |
